به گزارش ایرنا،‌ در این اجلاس بریکس که با حضور دکتر مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور و سران هشت کشور دیگر عضو بریکس و مقامات ارشد ۲۷ کشور علاقه مند به همکاری با این اتحاد برگزار شد، مقامات بلندپایه درباره موضوع محوری «بریکس و جنوب جهانی، ساخت مشترک دنیای بهتر» گفت و گو کردند که در این مباحث، توجه ویژه‌ای به وضعیت خاورمیانه شد.

رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس با اشاره به شرایط منطقه غرب آسیا در یک‌سال گذشته، گفت: جهان ما در طول یکسال گذشته با حوادث متعددی روبرو بوده است و بسیاری از مولفه‌های صلح و امنیت به ویژه در منطقه غرب آسیا با تضعیف و با تهدید مواجه شده است. رژیم صهیونیستی بی‌توجه به موازین بین‌المللی بسیاری از خطوط قرمز حاکمیتی دولت‌ها را زیر پا گذاشته و ناجوانمردانه با تولید موج جدیدی از خشونت و وحشت برگ سیاهی دیگر بر تاریخ جنایت‌های گسترده خود افزوده است. 

مسعود پزشکیان خاطرنشان کرد: هنوز آتش جنگ در نوار غزه فلسطین و شهرهای لبنان زبانه می‌کشد و نهادها و مجامع بین‌المللی و در رأس آن شورای امنیت سازمان ملل متحد، به عنوان پیشران صلح و امنیت بین‌المللی، فاقد کارایی لازم برای خاموش کردن آتش این بحران هستند و از سوی دیگر حمایت‌های بی‌دریغ دولت‌های غربی و در رأس آن آمریکا از رژیم صهیونیستی، دسترسی به صلح و توقف جنگ را دور از دسترس قرار داده است. 

متن کامل سخنان رئیس جمهور در این اجلاس را می‌توانید اینجا بخوانید.

رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در سخنانی در این نشست با اشاره به اقامه دعوای این کشور علیه رژیم صهیونیستی به خاطر کشتار زنان و کودکان، توقف این اقدامات تل‌آویو را خواستار شد.
«سیریل رامافوزا» افزود: جهان دیگر نمی‌تواند که در این زمینه سکوت کند و کشتار مردم بیگناه را نظاهر کند.
وی با بیان اینکه کشورش حامی ایده تشکیل کشور مستقل فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ بر اساس قطعنامه‌های سازمان ملل متحد است، گفت: ما از جامعه جهانی و سازمان ملل می‌خواهیم که این منازعه را تحت کنترل درآورد.
رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی گفت: سودان هم سال‌ها است که دچار بحران است و دنیا، این منازعه را فراموش کرده است.
رامافوزا گفت:‌در بریکس، باید راه‌حل های پایداری برای همه این مشکلات و مشاجرات از طریق گفت و گو پیدا کنیم و کشورها باید سیاست‌های خارجی مستقل داشته باشند و از سازوکار چندجانبه به عنوان سنگ بنای روابط بین الملل دفاع کنیم.
وی ایفای نقش بریکس در کاهش منازعات در سطح بین‌المللی را خواستار شد و گفت: باید راه و مسیر دستیابی به صلح را پیگیری کنیم تا دنیایی داشته باشیم که دارای رفاه و آبادانی است.

رئیس‌جمهور ترکیه که کشورش خواهان همکاری نزدیک با گروه بریکس است نیز در سخنانی در این اجلاس بر حل فوری بحران غزه تأکید کرد.
رجب طیب اردوغان اظهار داشت:‌ در این زمینه باید به مرزهای ۱۹۶۷ برگردیم و اختلافات با راه‌حل های مسالمت آمیز حل شود.
وی افزود:‌از همه کشورهای که فلسطین را به رسمیت نشناخته‌اند می‌خواهیم که این کشور را به رسمیت بشناسند.
رئیس جمهور ترکیه تأکید کرد:‌نسل کشی در این منطقه و همچنین فروش تسلیحات به اسرائیل باید متوقف شود.
وی اظهار داشت: ما پیش از این از سازمان ملل خواسته ایم که فروش سلاح را به اسرائیل ممنوع کند.

رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز در این اجلاس، توقف کشتار مردم بیگناه در غزه و لبنان را خواستار شد و گفت: هر موشکی که به ساختمان‌ها می‌رسد، در واقع ساختار بین المللی و سازمان ملل را منهدم می‌کند.
نیکلاس مادورو گفت:‌ اینجاست که این پرسش مطرح می‌شود که دادگاه و مجامع حقوقی بین‌المللی کجا هستند، درباره زندگی کودکان غزه چه کسی باید فکر کند.
وی در ادامه بر ضرورت اصلاح ساختارهای مجامع بین المللی تأکید کرد و گفت:‌ما باید برنامه عملیاتی طراحی کنیم که بر اساس آن، ساختار سازمان ملل اصلاح شود که بتوان در این چارچوب برای مبارزه با نظام‌های نازیسمی و فاشیستی استفاده کرد.

وزیر امور خارجه برزیل همه در سخنانی در این اجلاس با اعلام حمایت این کشور از پرونده شکایت آفریقای جنوبی از رژیم اسرائیل در دادگاه بین‌المللی، بر ضرورت تهیه پیش نویس قطعنامه ای برای آتش بس فوری در غزه تأکید کرد.
مائورو وییرا گفت:‌ با وجود مصوبات مجامع بین المللی در حمایت از تشکیل دولت مستقل فلسطینی، برای ما مایه تأسف است که با بی توجهی به این مصوبه، منازعه در خاورمیانه ادامه دارد.
وی خاطرنشان کرد:‌اینکه شورای امنیت سازمان ملل نتوانسته است راه حل برای این مسأله پیدا کند، مایه تأسف است.
وزیر امور خارجه برزیل گفت:‌همان سازمانی که اسرائیل را به وجود آورد، امروز نمی‌تواند مانع از اقدامات آن شود. اقدامات تل‌آویو متناسب با اقدام حماس نبود،‌ چرا که امروز شاهد کشتار بیش از ۵۰ هزار نفر در فلسطین هستیم.
وییرا تأکید کرد: باید کمک کنیم به اینکه منازعه خاورمیانه از کنترل خارج نشود و به یک مشکل بین المللی تبدیل نگردد؛ تمام کشورها باید از این مسأله حمایت کنند. این تصمیم تنها وقتی اتفاق خواهد افتاد که ما به حاکمیت و تمامیت ارضی دیگر کشورها احترام بگذاریم.

مقامات ارشد شرکت کننده از شمار دیگری از کشورهای عضو و علاقه‌مند به عضویت و همکاری با بریکس از جمله هند و امارات نیز در این نشست بر لزوم توقف فوری خشونت در غزه و لبنان تأکید کردند.

در این اجلاس، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه با بیان اینکه نگران وضعیت غزه و تمام منطقه پیرامون آن هستیم، ابراز امیدواری کرد که از همه ظرفیت‌ها برای جلوگیری از گسترش دامنه درگیری در منطقه استفاده شود و امیدوار هستیم که بتوانیم اختلافات را حل کنیم. جزئیات بیشتر را اینجا بخوانید. 
محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین با اشاره به اقدامات رژیم صهیونیستی در کشتار مردم غزه و تلاش برای پاکسازی نژادی از کشورهای عضو چارچوب های بریکس و بریکس پلاس خواست که صدور قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل با هدف تحریم رژیم اسرائیل را پیگیری کنند. جزئیات بیشتر را اینجا بخوانید. 

یک روز پس از برگزاری شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو بریکس و تعیین خط مشی و رویکردهای این گروه،‌ سران و مقامات ارشد کشورهای دوست بریکس روز پنجشنبه سوم آبان ۱۴۰۳ به جمع آنها پیوستند تا درباره ساخت مشترک دنیای بهتر و عادلانه تر شدن مناسبات بین المللی گفت‌وگو کنند.
دکتر مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران که به دعوت رئیس‌جمهور روسیه و برای نخستین بار به عنوان عضو رسمی بریکس در این اجلاس شرکت کرده است، به همراه رؤسای هشت کشور دیگر عضو بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی،‌ مصر، اتیوپی و امارات متحده عربی در نشست بریکس پلاس حضور یافته است.
به گفته مقامات میزبان، علاوه بر ۹ کشور عضو بریکس، نمایندگان ۲۷ کشور دیگر نیز که علاقه‌مند به توسعه همکاری با گروه بریکس هستند، در نشست بریکس پلاس شرکت کرده‌اند.